مثلت پروژه چیست ؟

 مثلث پروژه و چگونگی ارتباط بین سه ضلع  زمان ( Time ) ، هزینه (Cost ) و محدوده کار ( Scope )  را بررسی میکنیم. چرا که درک آن یکی از اصلی ترین مباحث آموزش کنترل پروژه با نرم افزار MSP میباشد .

باید بدانیم که پروژه با چه میزان کار و فعالیت ، با چه بودجه ریالی و در چه مدت زمانی تکمیل میگردد . 

در نظر داشته باشید که هر سه مورد فوق یعنی کار یا محدوده کاری ، زمان و بودجه در عین حال میتوانند یک نوع قید  (یا یک محدودیت  ) ایجاد کنند 

در مقاله ای با عنوان  The triple constraint که توسط انستیتو مدیریت پروژه  Project Management Institute  نوشته شده سه پارامتر زمان ، هزینه و محدوده کار را با نام محدودیت های سه گانه پروژه ازش یاد میکند.

زمان ( TIME )

برای درک بهتر پارامتر مثلث پروژه اینطور بررسی کنیم : آیا پروژه ای سراغ دارید که پارامتر زمان در آن مطرح نباشد ؟ جوابش قطعا خیر است.

چرا که بالاخره تکمیل آن پروژه یه مقدار زمانی خواهد داشت بعنوان مثال 1 روز ، 1هفته ، 1 ماه یا 1سال و …..  میبینید .

به هر حال میدانیم که اولا حتما زمان دارد ثانیا حتی اگر اون زمان را ندانیم که چه زمانی خاتمه میابد اما این رو میدانیم که این زمان جایی درآینده است،پس پروژه دارای زمان است که زمان به خودی خود یک قید یا محدودیت است یعنی به هر حال یه روزی خاتمه پیدا میکند و محدود میشود به یک تاریخ خاص .

به عنوان مثال : شما میخواهید خانه مسکونی بسازید شاید زمان دقیق پایان کار را ندانید اما قطعا برحسب تجربه میدانید که باید ایزوگام پشت بام را قبل از شروع بارندگی فصل پاییز انجام بدید.

چرا که باشروع بارندگی ممکن است عملا فعالیت عایق کاری پشت بام تان بصورت خوب و با کیفیتی صورت نگیرد یا با وقفه ایجاد شود پس باید قبل از شروع فصل پاییز عملیات عایق کاری پشت بام را انجام دهید و همین موضوع زمان ( در این مثال فصل پاییز)  برایتان یک قید است که این مطلب را بطور کامل در مقاله تقویم پروژه بیان نمودیم .

هزینه یا بودجه ( COST )

در مثلث پروژه ممکن است در نگاه اول ، اولین چیزی که به ذهنتان خطور کند صرفا درکتون از واحد های پولی باشد اما هزینه ، معنای وسیعی دارد : در حقیقت تمامی منابعی که در پروژه مثل نیروی انسانی ، ماشین الات و تجهیزات که باعث میشود آن پروژه به انجام برسد بُعد هزینه ای دارند .

بررسی این موضوع به قدری مهم است که ممکن است با توجه به طولانی شدن زمان پروژه و وجود روند افزایش تورم در کشور ،  پروژه ای که قرار بوده با مبلغ بودجه مشخصی ( ریالی ) خاتمه یابد ، بدلیل بالا رفتن هزینه اجاره یا نرخ کارکرد ماشین آلات و یا مواد اولیه مثل سیمان ، آهن آلات و … مبلغی بالاتر برای شما تمام شود و ممکن است کارفرمایی شما مبلغ مازاد اصلاحی را نپذیرد  پس بعد هزینه ای هم مواردیست که ما را محدود میکند و  قیدمحسوب میشود .

البته لازم به توضیح است ” کمتر پروژه ای را سراغ داریم که در انتهای پایان کار پروژه توانسته باشند با بودجه ای که اول پروژه برآورد کردن و مورد انتظارشان بوده  ، بدون هیچ اصلاح بودجه ای به پایان برسد .

 کار یا محدوده یا قلمرو ( SCOPE  )

در ایتدا بدانیم در هر پروژه ای ، کاری صورت میگیرد حالا چه بصورت فیزیکی قابل لمس است ( مثل ساخت و ساز و … )  با بصورت خدمات صورت میگیرد 

در حقیقت باید بدانیم چه میزان کاری میخواهد انجام شود در حقیقت دانستن این موضوع محدوده کار  ( Scope) را مشخص میکند .

به عنوان مثال ساخت یک ساختمان 5 طبقه در نظر داشته باشید شخص مدیر پروژه باید شناخت کلی نسبت به طرح پروژه ، محدوده زمین و دیگر عوامل دیگری که در رسیدن به ماموریت اصلی خود که همان ساخته شدن مطابق نقشه های معماری و تاسیسات و … داشته باشد .

پس در اینجا هم میبینید که محدود یا کار ( Scope ) در کنار زمان و بودجه یک قید یا یک محدودیت تلقی میشود .

در انتها تمام هنر یک مدیرپروژه موفق تعادل برقرار کردن بین سه اضلاع و زاویه های بین این مثلث طلایی مدیریت پروژه است